༄༅། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ། །
菩提道灯论
阿底峡尊者 造论
四世班禅大师 科判
法尊法师、北塔藏文班 译汉
四世班禅大师洛桑·却吉坚赞所作《菩提道灯论释·欢喜胜筵》科判分四：
甲一、造者殊胜
甲四、正教授义
乙一、名义
乙三、文义
分三：丙一、礼赞誓言；丙二、正说论义；丙三、何因而造。
丙一、礼赞及论说誓言
དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་དག་དང་དེའི་ཆོས་དང་། །
དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་བྱས་ཏེ། །
སློབ་མ་བཟང་པོ་བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱིས་བསྐུལ་གྱུར་པས། །
བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱ། །
分二：丁一、总说三士建立，丁二、别说三士道相。
丁一、总说三士建立
ཆུང་ངུ་འབྲིང་དང་མཆོག་གྱུར་པས། །སྐྱེས་བུ་གསུམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །
དེ་དག་མཚན་ཉིད་རབ་གསལ་བའི། །སོ་སོའི་དབྱེ་བས་བྲི་བར་བྱ། །
由下中及上，应知有三士；
当书彼等相，各各之差别。
丁二、别说三士道之相
分三：戊一、说下士相；戊二、说中士相；戊三、说上士相。
戊一、说下士相
གང་ཞིག་ཐབས་ནི་གང་དག་གིས། །འཁོར་བའི་བདེ་བ་ཙམ་དག་ལ། །
རང་ཉིད་དོན་དུ་གཉེར་བྱེད་པ། །སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་ཐ་མར་ཤེས། །
若以何方便，唯于生死乐，
但求自利益，知为下士夫。
སྲིད་པའི་བདེ་ལ་རྒྱབ་ཕྱོགས་ཤིང་། །སྡིག་པའི་ལས་ལས་ལྡོག་བདག་ཉིད། །
གང་ཞིག་རང་ཞི་ཙམ་དོན་གཉེར། །སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་འབྲིང་ཞེས་བྱ། །
背弃三有乐，遮止诸恶业，
但求自寂灭，彼名为中士。
戊三、说上士相
分二：己一、略说，己二、广说。
己一、略说
རང་རྒྱུད་གཏོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །གང་ཞིག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན། །
ཡང་དག་ཟད་པར་ཀུན་ནས་འདོད། །སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
若以自身苦，比他一切苦，
欲求永尽者，彼是上士夫。
己二、广说
分二：庚一、广说波罗密多乘之道；庚二、略示趣入密乘之理。
庚一、广说波罗密多乘之道
分二：辛一、释道之建立；辛二、释果之建立。
辛一、释道之安立
分二：壬一、立誓宣说；壬二、正说清净道。
壬一、立誓宣说
སེམས་ཅན་དམ་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག།འདོད་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ལ། །
བླ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ཡི། །ཡང་དག་ཐབས་ནི་བཤད་པར་བྱ། །
为诸胜有情，求大菩提者，
当说诸师长，所示正方便。
壬二、正说方便
分二：癸一、愿菩提心及其学处；癸二、行菩提心及其学处。
癸一、愿菩提心及其学处
分三：子一、加行；子二、正行；子三、结行学诸学处之理。
子一、加行
分三：丑一、积资；丑二、殊胜归依；丑三、修三种心。
丑一、集资
རྫོགས་སངས་བྲིས་སྐུ་ལ་སོགས་དང་། །མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་མངོན་ཕྱོགས་ནས། །
མེ་ཏོག་བདུག་སྤོས་དངོས་པོ་དག།ཅི་འབྱོར་པ་ཡིས་མཆོད་པར་བྱ། །
ཀུན་བཟང་སྤྱོད་ལས་གསུངས་པ་ཡི། །མཆོད་པ་རྣམ་པ་བདུན་དག་ཀྱང་། །
对佛画像等、及诸灵塔前，
以花香等物，尽所有供养；
亦以普贤行，所说七支供。
丑二、殊胜归依
བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་མཐར་ཐུག་པར། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་དག་གིས། །
དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་རབ་དད་ཅིང་། །པུས་མོའི་ལྷ་ང་སར་བཙུགས་ནས། །
ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་བྱས་ནས་ནི། །དང་པོར་སྐྱབས་འགྲོ་ལན་གསུམ་བྱ། །
以至菩提藏，不退转之心；
信仰三宝尊，双膝着于地，
恭敬合掌已，先三返归依。
དེ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །བྱམས་པའི་སེམས་ནི་སྔོན་འགྲོ་བས། །
ངན་སོང་གསུམ་དང་སྐྱེ་སོགས་དང་། །འཆི་འཕོ་སོགས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི། །
次一切有情，以慈心为先；
观恶趣生等、及死殁等苦，
འགྲོ་བ་མ་ལུས་ལ་བལྟས་ཏེ། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ། །
སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཚན་ལས། །འགྲོ་བ་ཐར་པར་འདོད་པ་ཡིས། །
无余诸众生，为苦所苦恼。
从苦及苦因，欲度脱众生，
立誓永不退，当发菩提心。
子三、结行学诸学处之理
修愿菩提心学处，分五。
丑一、随念功德
དེ་ལྟར་སྨོན་པའི་སེམས་དག་ནི། །བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ། །
དེ་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ཡི། །མདོ་ལས་བྱམས་པས་རབ་ཏུ་བཤད། །
如是发愿心，所生诸功德，
如《华严经》中，弥勒应宣说。
དེ་ཡིས་མདོ་ཀློག་པའམ་བླ་མ་ལས་མཉན་ཏེ། །
རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་མེད་པ། །
རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱས་ལ་དེ་གནས་རྒྱུ་མཚན་དུ། །
དེ་ལྟར་ཡང་དང་ཡང་དུ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ། །
或读彼经或师闻，了知正等菩提心，
功德无边为因缘，如是数数发其心。
དཔའ་སྦྱིན་གྱིས་ཞུས་མདོ་དག་ལས། །འདི་ཡི་བསོད་ནམས་རབ་བསྟན་པ། །
གང་ཚེ་ཚིགས་བཅད་གསུམ་ཙམ་དུ། །མདོར་བསྡུས་པས་ནི་འདིར་བྲི་བྱ། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ལ་གལ་ཏེ་གཟུགས་མཆིས་ན། །
ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་བཀང་སྟེ། །དེ་ནི་དེ་བས་ལྷག་པར་འགྱུར། །
菩提心福德，假使有色者，
充满虚空界，其福犹有余。
གངྒཱའི་བྱེ་མའི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་རྣམས་མི་གང་གིས། །
རིན་ཆེན་དག་གིས་ཀུན་བཀང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་མགོན་ལ་ཕུལ་བ་བས། །
若人以宝珍，遍满恒沙数，
一切佛世界，供献于诸佛；
གང་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བགྱིས་ཏེ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བཏུད་ན། །
མཆོད་པ་འདི་ནི་ཁྱད་པར་འཕགས། །དེ་ལ་མཐའ་ནི་མ་མཆིས་སོ། །
若有人合掌，心敬大菩提；
此供最殊胜，其福无边际。
བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དག་བསྐྱེད་ནས་ནི། །
འབད་པ་མང་པོས་ཀུན་ཏུ་སྤེལ་བྱ་ཞིང་། །
既发菩提愿心已，应多励力遍增长；
丑五、学断四黑法、依四白法之理
འདི་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དུའང་དྲན་དོན་དུ། །
ཇི་སྐད་བཤད་པའི་བསླབ་པ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་། །
此为余生常忆念，如说学处当遍护。
分三：子一、承启而开示当受行戒；子二、如何受持行戒之理；子三、开示受律仪已学诸学处。
子一、承启而开示当受行戒
འཇུག་སེམས་བདག་ཉིད་སྡོམ་པ་མ་གཏོགས་པ། །
ཡང་དག་སྨོན་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་མ་ཡིན། །
རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སྡོམ་པ་སྤེལ་འདོད་པས། །
དེ་ཕྱིར་འབད་པས་འདི་ནི་ངེས་པར་བླང་། །
除行心体诸律仪，非能增长正愿心；
由欲增长菩提愿，故当励力受此律。
子二、示如何受行戒之理
分三：丑一、受戒所依；丑二、得戒之处；丑三、受戒轨则。
丑一、受戒所依
སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་གྱི། །རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་ལ། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །སྐལ་པ་ཡོད་ཀྱིས་གཞན་དུ་མིན། །
若常具余七，别解脱律仪，
乃有菩萨律；善根余非有。
སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་དུ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལས། །
ཚངས་སྤྱོད་དཔལ་ནི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། །དགེ་སློང་སྡོམ་པ་དག་ཏུ་བཞེད། །
七众别解脱，如来所宣说，
梵行为最胜，是苾刍律仪。
སྡོམ་པའི་ཆོ་ག་ལ་མཁས་དང་། །བདག་ཉིད་གང་ཞིག་སྡོམ་ལ་གནས། །
སྡོམ་པ་འབོགས་བཟོད་སྙིང་རྗེ་ལྡན། །བླ་མ་བཟང་པོར་ཤེས་པར་བྱ། །
善巧律轨则，自安住律仪，
堪传律具悲，当知是良师。
丑三、受戒轨则
分二：寅一、有师长之轨则；寅二、无师长之轨则。
寅一、有师长之轨则
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དག་གི །ཚུལ་ཁྲིམས་ལེའུ་གསུངས་ཆོག་ཡིས། །
ཡང་དག་མཚན་ཉིད་ལྡན་པ་ཡི། །བླ་མ་བཟང་ལས་སྡོམ་པ་བླང་། །
当以《菩萨地·戒品》所说轨，
从具德相师，受持彼律仪。
དེ་ལ་སྔོན་ཚེ་འཇམ་པའི་དཔལ། །ཨམྦ་རཱ་ཛར་གྱུར་པ་ཡིས། །
ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཐུགས་བསྐྱེད་པ། །འཇམ་དཔལ་གྱི་ནི་སངས་རྒྱས་ཞིང་། །
རྒྱན་གྱི་མདོ་ལས་བཤད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འདིར་ནི་རབ་གསལ་བྲི། །
如昔妙吉祥，为虚空王时，
所发菩提心，如《妙祥庄严
佛土经》所说，如是此当书；
མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་རུ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་ཅིང་། །
འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་མགྲོན་དུ་གཉེར། །དེ་དག་འཁོར་བ་ལས་སྒྲོལ་ལོ། །
于诸依怙前，发大菩提心，
请一切众生，度彼出生死。
གནོད་སེམས་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཉིད་དང་། །སེར་སྣ་དང་ནི་ཕྲག་དོག་ཉིད། །
དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་བྱང་ཆུབ་དང་། །ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་མི་བྱའོ། །
损害心忿心，悭吝与嫉妒，
从今至证道，此等终不起。
ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་བྱ་ཞིང་། །སྡིག་དང་འདོད་པ་སྤང་བར་བྱ། །
ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པ་ལ་དགའ་བས། །སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་བསླབ་པར་བྱ། །
当修行梵行，当断罪及欲，
爱乐戒律仪，当随诸佛学。
བདག་ཉིད་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་ནི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་སྤྲོ་ཞིང་། །
སེམས་ཅན་གཅིག་གི་རྒྱུ་ཡིས་ནི། །ཕྱི་མའི་མུ་མཐར་གནས་པར་བགྱི། །
不乐为自己，速得大菩提，
为一有情因，住到最后际。
ཚད་མེད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི། །ཞིང་དག་རྣམ་པར་སྦྱང་བར་བྱ། །
མིང་ནས་བཟུང་བ་བྱས་པ་དང་། །ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་གནས། །
当严净无量，不思议佛土，
受持于名号，及住十方界。
བདག་གི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་དག་པར་བྱ། །
ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱང་དག་བྱ་སྟེ། །མི་དགེའི་ལས་རྣམས་མི་བྱའོ། །
我之身语业，一切使清净，
意业亦清净，不作不善业。
卯二、正示经中所说受律仪之理
誓受菩萨律仪或行[菩提心]分三[：辰一、誓受律仪戒；辰二、誓受饶益有情戒；辰三、誓受摄善法戒]。
辰一、誓受律仪戒
辰二、誓受饶益有情戒
辰三、誓受摄善法戒
（略）
子三、示受律仪已学诸学处
分三：丑一、学戒学之理；丑二、学心学之理；丑三、学慧学之理。
丑一、学戒学之理
分二：寅一、正示；寅二、其殊胜。
寅一、正示
རང་གི་ལུས་ངག་སེམས་ནི་རྣམ་དག་རྒྱུ། །
འཇུག་སེམས་བདག་ཉིད་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པས། །
ཚུལ་ཁྲིམས་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་ལེགས་བསླབས་ན། །
ཚུལ་ཁྲིམས་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་གུས་ཆེར་འགྱུར། །
自身语心清净因，
谓住行心体律仪，
由善学习三戒学，
于三戒学起敬重。
དེ་བས་རྣམ་དག་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །སེམས་པའི་སྡོམ་པའི་སྡོམ་དག་ནི། །
འབད་པར་བྱས་པས་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །ཚོགས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །
如是勤清净，菩萨诸律仪，
便当能圆满，大菩提资粮。
丑二、学心学之理
分二：寅一、为得神通学奢摩他；寅二、正说如何学奢摩他之理。
寅一、为得神通学奢摩他
བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱི། །ཚོགས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡི། །
རྒྱུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དག། མངོན་ཤེས་བསྐྱེད་པ་ཉིད་དུ་བཞེད། །
福智为自性：资粮圆满因，
一切佛共许，为引发神通。
ཇི་ལྟར་འདབ་གཤོག་མ་རྫོགས་པའི། །བྱ་ནི་མཁའ་ལ་འཕུར་མི་ནུས། །
དེ་བཞིན་མངོན་ཤེས་སྟོབས་བྲལ་བས། །སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ནུས་མ་ཡིན། །
如鸟未生翼，不能腾虚空；
若离神通力，不能利有情。
མངོན་ཤེས་ལྡན་པའི་ཉིན་མཚན་གྱི། །བསོད་ནམས་དག་ནི་གང་ཡིན་དེ། །
མངོན་ཤེས་དག་དང་བྲལ་གྱུར་ལ། །སྐྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །
具通者日夜，所修诸福德，
诸离神通者，百生不能集。
མྱུར་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཚོགས། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་གྱུར་པ། །
དེས་ནི་འབད་པས་མངོན་ཤེས་དག།འགྲུབ་པར་འགྱུར་གྱིས་ལེ་ལོས་མིན། །
若欲速圆满，大菩提资粮，
要勤修神通，方成非懈怠。
ཞི་གནས་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པས། །མངོན་ཤེས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ལ། །
དེ་ཕྱིར་ཞི་གནས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དང་ཡང་དུ་འབད་པར་བྱ། །
若未成就止，不能起神通，
为修成止故，应数数策励。
寅二、正说如何学奢摩他之理
分三：卯一、依止奢摩他资粮；卯二、如何修行奢摩他之理；卯三、修行之利益。
卯一、依止奢摩他资粮
非仅专住能引定，即由如理正观察，
亦见能引真实义，无动坚固三摩地，
ཞི་གནས་ཡན་ལག་རྣམས་ཉམས་པས། །རབ་ཏུ་འབད་དེ་བསྒོམས་བྱས་ཀྱང་། །
ལོ་ནི་སྟོང་ཕྲག་དག་གིས་ཀྱང་། །ཏིང་འཛིན་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
དེ་ཕྱིར་ཏིང་འཛིན་ཚོགས་ལེའུ་ལས། །གསུངས་པའི་ཡན་ལག་ལ་ལེགས་གནས། །
止支若失坏，既使勤修习，
纵然经千载，亦不能得定。
故当善安住，《定资粮品》中，
所说诸支分：
དམིགས་པ་གང་རུང་གཅིག་དག་ལ། །ཡིད་ནི་དགེ་ལ་གཞག་པར་བྱ། །
于随一所缘，意安住于善。
རྣལ་འབྱོར་ཞི་གནས་གྲུབ་གྱུར་ན། །མངོན་ཤེས་དག་ཀྱང་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །
瑜伽若成止，神通亦当成。
丑三、学慧学之理
分二：寅一、由示方便般若双运应理显示学习毗钵舍那，寅二、如何学习毗钵舍那之理。
寅一、由示方便般若双运应理显示学习毗钵舍那
分三：卯一、应修毗钵舍那般若之因；卯二、应修方便般若双运之因；卯三、说应学双运道。
卯一、应修毗钵舍那般若之因
ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་སྦྱོར་དང་། །བྲལ་བས་སྒྲིབ་པ་ཟད་མི་འགྱུར། །
དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ཡི། །སྒྲིབ་པ་མ་ལུས་སྤང་བའི་ཕྱིར། །
ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྣལ་འབྱོར། །རྟག་ཏུ་ཐབས་བཅས་བསྒོམ་པར་བྱ། །
离慧度瑜伽，不能尽诸障。
为无余断除，烦恼所知障，
故应具方便，修慧度瑜伽。
ཐབས་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་དང་། །ཤེས་རབ་བྲལ་བའི་ཐབས་ཀྱིས་ཀྱང་། །
གང་ཕྱིར་འཆིང་བ་ཞེས་གསུངས་པ། །དེ་བས་གཉིས་ཀ་སྤང་མི་བྱ། །
般若离方便，方便离般若，
俱说为系缚，故二不应离。
卯三、说应学双运道
分二：辰一、略示；辰二、广说。
辰一、略示
ཤེས་རབ་གང་དང་ཐབས་གང་ཞེས། །ཐེ་ཚོམ་དག་ནི་སྤང་བའི་ཕྱིར། །
ཐབས་རྣམས་དང་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི། །ཡང་དག་དབྱེ་བ་གསལ་བར་བྱ། །
何慧何方便？为除诸疑故，
当明诸方便，与般若差别。
辰二、广说
巳一、认明方便；巳二、应修之理；巳三、认明般若。
巳一、认明方便
ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་སྤངས་པའི། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །
[དགེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དག།]རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཐབས་སུ་བཤད། །
除般若度外，施般罗蜜等，
一切善资粮，佛说为方便。
巳二、应修之理
ཐབས་གོམས་དབང་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །གང་ཞིག་ཤེས་རབ་རྣམ་བསྒོམས་པ། །
དེས་ནི་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་ཐོབ། །བདག་མེད་གཅིག་པུ་བསྒོམས་པས་མིན། །
苦修方便力，自善修般若，
彼速证菩提；非单修无我。
巳三、认明般若
ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས། །སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྟོགས་གྱུར་པའི། །
རང་བཞིན་སྟོང་ཉིད་ཤེས་པ་ནི། །ཤེས་རབ་ཅེས་ནི་ཡོངས་སུ་བཤད། །
遍达蕴处界，皆悉无有生，
了知自性空，说名为般若。
寅二、如何学习毗钵舍那之理
分二：卯一、广说；卯二、总摄。
卯一、广说
分三：辰一、示毗钵舍那资粮；辰二、修行毗钵舍那之理；辰三、修行之果。
辰一、示毗钵舍那资粮
辰二、依止毗钵舍那资粮
分二：巳一、依止正理思所成慧；巳二、依止经教闻所成慧。
巳一、依止正理思所成慧
分三：午一、观察果，遮有无生正因；午二、观察因，金刚屑正因；午三、观察体性，离一多正因。
午一、观察果，有无生灭正因
ཡོད་པ་སྐྱེ་བར་རིགས་མིན་ཏེ། །མེད་པའང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན། །
ཉེས་པ་གཉིས་ཀར་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །གཉིས་ཀ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བ་མིན། །
有则生非理，无亦如花空，
俱则犯俱过，故俱亦不生。
午二、观察因，金刚屑正因
དངོས་པོ་རང་ལས་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །གཞན་དང་གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་མིན། །
རྒྱུ་མེད་ལས་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་མེད། །
诸法不自生，亦非他及共，
亦非无因生；故无体自性。
午三、观察体性，离一多正因
ཡང་ན་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དག། གཅིག་དང་དུ་མས་རྣམ་དཔྱད་ན། །
ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་པས། །རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས། །
又一切诸法，用一异观察，
自性不可得，定知无自性。
巳二、依止经教闻所成慧
སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུའི་རིགས་པ་དང་། །དབུ་མ་རྩ་བ་སོགས་ལས་ཀྱང་། །
དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། །སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་བཤད་པ། །
七十空性理，及本中论等：
亦成立诸法，自性之空性。
གང་ཕྱིར་གཞུང་ནི་མངས་འགྱུར་བས། །དེ་ཕྱིར་འདིར་ནི་མ་སྤྲོས་ལ། །
གྲུབ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཙམ་ཞིག་ཏུ། །བསྒོམ་པའི་དོན་དུ་རབ་ཏུ་བཤད། །
由恐文太繁，故此不广说；
仅就已成宗，为修故而说。
辰二、修行毗钵舍那之理
དེ་བས་ཆོས་རྣམས་མ་ལུས་པའི། །རང་བཞིན་དག་ནི་མི་དམིགས་པས། །
བདག་མེད་པ་ནི་སྒོམ་གང་ཉིད། །དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་སྒོམ་པ་ཡིན། །
故无余诸法，自性不可得，
所有修无我，即是修般若。
ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །གང་གི་རང་བཞིན་མ་མཐོང་བཞིན། །
ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་རིག་དཔྱད་པ། །རྣམ་རྟོག་མེད་པར་དེ་བསྒོམ་བྱ། །
以慧观诸法，都不见自性，
亦了彼慧性，无分别修彼。
辰三、修行之果
分二：巳一、正义；巳二、以教证成。
巳一、正义
རྣམ་རྟོག་ལས་བྱུང་སྲིད་པ་འདི། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་དེ། །
དེ་ཕྱིར་མ་ལུས་རྟོག་སྤངས་པ། །མྱ་ངན་འདས་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
三有分别生，分别为体性，
故断诸分别，是最胜涅槃。
巳二、以教证成
དེ་ལྟར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས།
རྣམ་རྟོག་མ་རིག་ཆེན་པོ་སྟེ། །འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོར་ལྟུང་བར་བྱེད། །
རྟོག་མེད་ཏིང་འཛིན་ལ་གནས་ན། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟོག་མེད་གསལ།
ཞེས་གསུངས་སོ། །
如世尊说云：
“分别大无明，能堕生死海，
住无分别定，无分别如空。”
རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་ལས་ཀྱང་།
དམ་ཆོས་འདི་ལ་རྒྱལ་བའི་སྲས། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་བསམས་གྱུར་ན། །
རྣམ་རྟོག་བགྲོད་དཀའ་རྣམས་འདས་ཏེ། །རིམ་གྱིས་མི་རྟོག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །
ཞེས་གསུངས་སོ། །
《入无分别陀罗尼》亦云：
“佛子于此法，若思无分别，
越分别险阻，渐得无分别。”
卯二、总摄
ལུང་དང་རིགས་པ་དག་གིས་ནི། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་མེད་པའི། །
རང་བཞིན་མེད་པར་ངེས་བྱས་ནས། །རྣམ་པར་རྟོག་མེད་བསྒོམ་པར་བྱ། །
由圣教、正理，定解一切法，
无生无自性，当修无分别。
辛二、释果之建立
དེ་ལྟར་དེ་ཉིད་བསྒོམ་བྱས་ན། །རིམ་གྱིས་དྲོད་སོགས་ཐོབ་བྱས་ནས། །
རབ་དགའ་ལ་སོགས་ཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཡུན་མི་རིང་། །
如是修真性，渐得暖等已，
当得极喜等，佛菩提非遥。
庚二、略示趣入密乘之理
分三：辛一、示为趣入金刚乘须得灌顶；辛二、由所依差别，是否堪受上二灌顶之理；辛三、观察未得上二灌顶，于续典是否堪听说等。
辛一、示为趣入金刚乘须得灌顶
分二：壬一、所依补特伽罗；壬二、成熟彼之灌顶；壬三、示灌顶之殊胜。
壬一、所依补特伽罗
སྔགས་མཐུ་ཉིད་ལས་གྲུབ་པ་ཡི། །ཞི་དང་རྒྱས་སོགས་ལས་རྣམས་ཀྱིས། །
བུམ་པ་བཟང་གྲུབ་ལ་སོགས་པ། །གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་སོགས་སྟོབས་ཀྱིས་ཀྱང་། །
由咒力成就，静增等事业，
及修宝瓶等，八大悉地力，
བདེ་བ་ཡིས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཚོགས། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་པ་དང་། །
བྱ་བ་སྤྱོད་སོགས་རྒྱུད་གསུངས་པའི། །གལ་ཏེ་གསང་སྔགས་སྤྱོད་འདོད་ན། །
欲安乐圆满，大菩提资粮；
若有欲修习，事、行等续部，
所说诸密咒。
壬二、成熟彼之灌顶
དེ་ཚེ་སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་ཕྱིར། །བསྙེན་བཀུར་རིན་ཆེན་སོགས་སྦྱིན་དང། །
བཀའ་བསྒྲུབ་ལ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །བླ་མ་དམ་པ་མཉེས་པར་བྱ། །
བླ་མ་མཉེས་པར་གྱུར་པ་ཡིས། །ཡོངས་རྫོགས་སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་བས། །
为求师长灌顶故，当以承事宝等施、
依教行等一切事，使良师长心欢喜。
由于师长心喜故，圆满传授师灌顶，
壬三、示灌顶之殊胜
སྡིག་ཀུན་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་ནི། །དངོས་གྲུབ་བསྒྲུབ་པའི་སྐལ་ལྡན་འགྱུར། །
清净诸罪为体性，是修悉地善根者。
辛二、由所依差别，是否堪受上二灌顶之理
དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་ཆེན་ལས། །རབ་ཏུ་འབད་པས་བཀག་པའི་ཕྱིར། །
གསང་བ་ཤེས་རབ་དབང་བསྐུར་བ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་བླང་མི་བྱ། །
初佛大续中，极力遮止故，
密与慧灌顶，梵行者勿受。
གལ་ཏེ་དབང་བསྐུར་དེ་འཛིན་ན། །ཚངས་སྤྱོད་དཀའ་ཐུབ་ལ་གནས་པས། །
བཀག་པ་སྤྱད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། །དཀའ་ཐུབ་སྡོམ་པ་དེ་ཉམས་ཏེ། །
倘持彼灌顶，安住梵行者，
违犯所遮故，失坏彼律仪。
བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་དེ་ཕམ་པ་ཡི། །ལྟུང་བ་དག་ནི་འབྱུང་འགྱུར་ཞིང་། །
དེ་ནི་ངན་སོང་ངེས་ལྟུང་བས། །གྲུབ་པ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །
其持禁行者，则犯他胜罪，
定当堕恶趣，亦无所成就。
辛三、观察未得上二灌顶，于续典是否堪听说等
རྒྱུད་ཀུན་ཉན་དང་འཆད་པ་དང་། །སྦྱིན་སྲེག་མཆོད་སྦྱིན་སོགས་བྱེད་པ། །
སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་བརྙེས་གྱུར་ཅིང་། །དེ་ཉིད་རིག་ལ་ཉེས་པ་མེད། །
若听讲诸续、护摩祠祀等，
得师灌顶者；知真实无过。
丙三、由何因造论
གནས་བརྟན་མར་མེ་མཛད་དཔལ་གྱིས། །མདོ་སོགས་ཆོས་ལས་བཤད་མཐོང་བས། །
བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱིས་གསོལ་བཏབ་ནས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་བཤད་མདོར་བསྡུས་བྱས། །
燃灯智上座，见经法等说；
由菩提光请，略说菩提道。
乙四、末义
分二：丙一、谁为造者；丙二、谁为译者。
丙一、谁为造者
བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་ལྔ་བརྒྱ་པ་རྣམས་ཀྱི་གཙུག་གི་ནོར་བུ་སློབ་དཔོན་མཁས་པ་ཆེན་པོ་དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས།
《菩提道灯》大轨范师吉祥燃灯智造论圆满。
丙二、谁为译者
རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་དཱི་པཾ་ཀཱ་ར་ཤྲཱི་ཛྙཱ་ན་དང་། བོད་ཀྱི་ལོཙྪ་བ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མིགདགེ་སློང་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་རྒྱ་སྐད་ལས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཞིང་ཚིག་དོན་གྱི་ཞུ་ཆེན་བགྱིས་ནས་འཆད་ཉན་མཛད་པའོ། །
印度亲教师吉祥燃灯智与藏地译师苾刍格威洛珠（善智），由梵译藏，校对词义，而作讲闻。
[法尊法师译本中此句略去。今依原文补译。]
